Taal 12 - Komt, verwondert u hier mensen

Wat is taal en hoe hoort het ? Mensen denken dan vaak aan geschreven taal, maar er is een regionale taal, een dialect, een nationale taal en inmiddels heb je natuurlijk ook heel veel andere talen in Nederland. Taal is meer dan alleen een manier om te communiceren. Hoe je praat heeft te maken met je identiteit, met hoe je in het leven staat of wilt staan. Het Nederlands wordt steeds diverser.

Straattaal, bijvoorbeeld, krijgt steeds meer ruimte en telkens verschijnt er weer een variant in de Van Dale: mattie (=vriend, kameraad), fittie (=ruzie) en doekoe (=geld) staan al jaren in dit woordenboek.
Straattaal heeft zich verspreid over heel het land. In de jaren negentig kwam het slechts in bepaalde wijken in de steden voor. Nu is het overal. Zelfs in Vlaanderen heb je Nederlandse straattaal. (1)

Een ander fenomeen is de tussentaal, een informele Nederlandse spreektaal die in Vlaanderen gebruikt wordt. Je hoort het op de Vlaamse tv, in soaps en in quizprogramma’s. Ze zeggen gij en u in plaats van jij en jou, ze zeggen da en nie in plaats van dat en niet en allerlei andere Belgicismen. Zeker ook door de andere tongval; de klinkers worden net even anders uitgesproken, is het voor Nederlanders vaak een klus om het te verstaan. (2)

‘Enigste’ wordt nog steeds door een groot deel van de taalgebruikers afgekeurd, maar ‘We hadden een erge leuke dag’ (in plaats van erg leuke) en ‘Er komen een aantal mensen’ (in plaats van Er komt) wordt al als minder storend ervaren (3).
Waar gaan we heen ? Is straks ‘Hun vinden dat’ (in plaats van Zij/Ze vinden dat) correct Nederlands ? We zullen het zien en we verwonderen ons.

1. Khalid Mourigh, Denkend aan Hollands, Bruna, 2025

2. Berthold van Maris, Nederlandse streektalen verdwijnen in rap tempo, NRC, 27 april 2021

3. Inge Otto, Violations of prescriptive rules and speaker education, Universiteit Leiden, 4 april 2016