NLMagazine/Heemskerk, Landgoederen, erfgoederen, kastelen – Voor de gemeente Heemskerk onderzocht bureau Saricon vorig jaar hoe het kasteelterrein ‘Oud Haerlem’ er in de middeleeuwen moet hebben uitgezien.
In 2020 is er al onderzoek gedaan, maar met nieuw veldonderzoek is nu het hele terrein in kaart gebracht en zijn de resultaten tegelijk visueel geïnterpreteerd. Hierdoor is duidelijk geworden hoe het kasteelterrein eruit heeft gezien. Nergens in Nederland is een zo compleet en intact kasteel in de bodem bewaard gebleven. De foto hierboven spreekt dan ook boekdelen en kun je héérlijk fantaseren hoe men hier vroeger moet hebben geleefd.
Een compleet beeld van Oud Haerlem
Kasteel Oud Haerlem is één van de 10 kastelen die Heemskerk ooit rijk was. Simon van Haerlem liet het indrukwekkende middeleeuwse kasteel bouwen in 1248. In 1351 werd het tijdens de Hoekse en Kabeljauwse twisten belegerd en verwoest.
Oud Haerlem was een immens groot middeleeuws kasteelterrein. Met een hoofdburcht van 45 bij 45 meter, een voorburcht en een voorhof. Bijzonder is dat zowel binnen de voor- als hoofdburcht sporen van een kamerindeling te zien zijn. En op het voorhof zijn structuren te vinden van boerderijen, stallen en een torenmolen. Ook is er een verdedigingsstructuur van grachten en wallen.
Met het aanvullend onderzoek is er nu een beter beeld van de toegang naar het kasteelterrein. Onderzoekers denken dat de toegang tot het terrein één grote wachttoren was en dat buiten het terrein een tiendschuur stond: een schuur waar de geïnde belastingen werden opgeslagen.
Het oudste vierkante kasteel in Nederland
Met de informatie die nu bekend is, is Oud Haerlem waarschijnlijk het oudste vierkante kasteel van Nederland. Vóór die tijd waren kastelen altijd rond. Oud Haerlem is voor die tijd een van de modernste en ruimst opgezette kastelen van Nederland. Zoals archeoloog Nancy de Jong – Lambregts aangeeft: “De vondsten op het terrein zijn bijzonder. Het is een middeleeuwse tijdscapsule. Nergens anders in Nederland is een zo compleet en intact bewaard kasteel in de bodem aanwezig.”
De geschiedenis van Oud Haerlem beleefbaar maken
Op basis van de compleet in kaart gebrachte sporen van kasteel Oud Haerlem wordt verwacht dat er in 2025 onderzocht kan worden wat de mogelijkheden zijn voor het beleefbaar maken van de geschiedenis van Oud Haerlem. Denk aan bijvoorbeeld de markering van de kasteelstructuur, wandelpaden en een uitkijktoren. Door de waarde en de geschiedenis van het terrein te laten zien en beleven, wordt gezorgd voor het behoud en de bescherming van de bodemresten voor de toekomst.
Bron: Erfgoedstem
